عنوان
|
نويسنده
|
مشاهده
|
تعداد
آراء |
امتياز
|
فن آوری اطلاعات و ارتباطات چيست؟( بخش اول ) |
مديريت وب |
50586 |
148 |
3.1 |
با توجه به جایگاه داده در عصر حاضر و لزوم نگاه جامع به این مقوله مهم ، بر آن شدیم تا محوریت فعالیت های خود را بر روی این موضوع متمرکز نمائیم . از این رو گروه فابک با شعار فناوری اطلاعات برای کسب وکار شکل گرفت و خدمات خود را از طریق سایت www.fabak.ir به مخاطبان محترم عرضه می نماید
 |
فن آوری اطلاعات و ارتباطات چيست ؟ ( بخش اول )
فن آوری اطلاعات و ارتباطات چيست ؟ ( بخش اول )
در پنجاه سال گذشته بروز تحولات گسترده در زمينه کامپيوتر و ارتباطات ،
تغييرات عمده ای
را در عرصه های متفاوت حيات بشری
به دنبال داشته است . انسان همواره از فن آوری
استفاده نموده و کارنامه حيات بشريت مملو از ابداع فن آوری های متعددی است که جملگی
در جهت تسهيل زندگی انسان مطرح شده اند. در ساليان اخير ، فن آوری های
اطلاعات و ارتباطات که از آنان به عنوان فن آوری های جديد و يا عالی ، ياد می
شود ، بيشترين تاثير را در حيات بشريت داشته اند . دنيای ارتباطات و توليد
اطلاعات به سرعت در حال تغيير بوده و ما امروزه شاهد همگرائی آنان بيش از گذشته
با يکديگر بوده ، بگونه ای که داده و اطلاعات به سرعت و در زمانی غيرقابل تصور به
اقصی نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده کنندگان قرار می گيرد . بدون شک مهمترين و
در عين حال بزرگترين پيشرفت در زمينه فن آوری اطلاعات و ارتباطات به ابداع "وب"
توسط " تيم . برنرزلی " در اواخر سال 1980 در CERN ،
برمی گردد . به منظور آشنائی با
جايگاه واقعی "وب " ، کافی است به ضريب نفوذ آن پس از ابداع توجه گردد. پس از ابداع هر فن آوری ، مدت زمانی بطول می انجامد تا فن آوری مورد
نظر در مقياس عمومی مورد استفاده قرار گيرد( ضريب نفوذ) . مثلا" تلفن پس از
74 سال ، راديو پس از 38 سال ، کامپيوترهای شخصی پس از 16 سال ، تلويزيون پس از 13
سال و "وب " پس از 4 سال ، موفق به جذب پنجاه ميليون استفاده کننده
شده اند .
فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، بدون شک
تحولات گسترده ای را در تمامی عرصه های اجتماعی و اقتصادی بشريت به دنبال
داشته و تاثير آن بر جوامع بشری بگونه ای است که جهان امروز به سرعت در حال
تبديل به يک جامعه اطلاعاتی است . جامعه ای که در آن دانائی و ميزان دسترسی و
استفاده مفيد از دانش ، دارای نقشی محوری و تعيين کننده است .
شايد تاکنون سوالات متعددی در رابطه با فن آوری اطلاعات و ارتباطات برای شما مطرح
شده باشد:
-
فن آوری اطلاعات و ارتباطات چيست ؟
-
تفاوت فن آوری اطلاعات با فن آوری
اطلاعات و ارتباطات چيست ؟
-
آيا انباشت سخت افزار و يا نرم افزار
، دستيابی به اينترنت و تعداد تلفن های سلولی
، نشان دهنده
استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات
می باشد؟
-
ضريب نفوذ اطلاعات و دانش در يک جامعه
به چه ميزان است و جايگاه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در اين زمينه چيست ؟
-
جايگاه ابزارها ، اهداف ، زيرساخت ها و عوامل انسانی در فن آوری
اطلاعات و ارتباطات چيست ؟ آيا می شود يک ابزار را به عنوان يک هدف مطرح و آن را به
عنوان يکی از شاخص های استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات مورد توجه قرار
داد ؟
-
چرا با اين که سال های زيادی است که
از سخت افزار و يا نرم افزار استفاده می شود ، از چنين واژه ای تاکنون
استفاده نمی گرديد، به عبارت ديگر استفاده از واژه "فن آوری اطلاعات و
ارتباطات " در عصر حاضر نشاندهنده چه واقعيتی است ؟
-
ارتباط فن آوری اطلاعات و ارتباطات با
توسعه چيست ؟
-
شکاف و يا فاصله ديجيتالی چيست و چه
عواملی باعث ايجاد و يا تشديد اين فاصله می شوند ؟ وظيفه هر يک از ما در کاهش
اين فاصله چيست ؟
-
آيا برای کاهش شکاف ديجيتالی می بايست
در فرهنگ و نوع نگاه ما ، تغييری داده شود ؟
-
برای حرکت به سمت يک جامعه مبتنی بر
اطلاعات به چه امکانات و يا زيرساخت هائی نياز می باشد ؟ اولويت ها در اين رابطه
چيست ؟
-
آيا ايجاد زيرساخت ارتباطی برای
استفاده از مزايای فن آوری اطلاعات و ارتباطات به تنهائی کافی است ؟
-
شرط لازم و کافی به منظور استفاده
عموم شهروندان يک جامعه از دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات چيست ؟
-
جايگاه توسعه منابع انسانی به منظور
استفاده سودمند از دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات چيست ؟
-
جايگاه توليد محتوی به زبان استفاده
شده در هر جامعه چيست و
مختصات آن در فن آوری اطلاعات و ارتباطات به چه صورت مشخص می گردد؟
-
آيا برای آشنائی و استفاده از مزايای فن آوری
اطلاعات و ارتباطات به اطلاع رسانی
خاصی نياز است ؟
-
استراتژی ملی فن آوری اطلاعات و
ارتباطات به چه صورت می بايست تدوين گردد و آيا در اين رابطه به يک مدل خاص و
متناسب با شرايط بومی هر کشور نياز
است ؟
-
نحوه بررسی و ارزيابی ميزان موفقيت برنامه های ملی فن آوری اطلاعات
و ارتباطات به چه صورت است ؟
-
استراتژی حرکت به سمت يک جامعه مدرن
اطلاعاتی به چه صورت می بايست تدوين گردد؟ آيا بدون وجود يک استراتژی مشخص و جامع ،
امکان حرکت مثبت در اين راستا وجود دارد ؟
-
جايگاه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در
جهت افزايش سواد عمومی ديجيتال ، ارتقاء سطح دانش عموم شهروندان يک جامعه ،
افزايش ضريب نفوذ اطلاعات و توليد علم چيست ؟
-
و سوالات بسيار فراوان ديگر !
قطعا" در اين مقاله نمی توانيم به
تمامی پرسش های فوق پاسخ دهيم ولی قصد داريم با بررسی فن آوری اطلاعات و ارتباطات و
نقش آن در توسعه به نوعی فضائی را ايجاد نمائيم که شايد لزومی به پاسخ صريح به اکثر
سوالات فوق نباشد و هر خواننده بتواند پاسخی شايسته برای آنان را پيدا نمايد
.
اطلاعات و دانش
تعاريف متفاوت اطلاعات ( Information ) از
زوايای مختلف :
-
تعريف اطلاعات
از لحاظ نظری : اطلاعات ( Information ) به
هر نوع داده جمع آوری شده با استفاده از روش های مختلفی نظير : مطالعه ،
مشاهده ، شايعه و ساير موارد ديگر اطلاق می گردد. در واژه "اطلاعات" ،
بار معنائی از قبل تعريف شده ای در رابطه با کيفيت ، معتبر بودن و يا صحت داده وجود
نداشته و امکان برخورد با اطلاعات معتبر ، غيرمعتبر ،
واقعی ، نادرست ، صحيح
و گمراه کننده ،
وجود خواهد داشت .
-
تعريف اطلاعات
از منظر تئوری اطلاعات : اطلاعات دربردارنده يک معنی خاص خصوصا" در ارتباط
با پيشگوئی احتمالی از داده است .در تعريف فوق ، ميزان معنی و محتوای ارائه شده توسط اطلاعات مورد توجه قرار می گيرد.مثلا" پيامی که به ما اعلام می
نمايد:"فردا خورشيد طلوع می نمايد " دارای حجم اندکی محتوای اطلاعاتی
است در حاليکه يک پيام در رابطه با روز قيامت ، شامل حجم بالائی از اطلاعات است .
در تعريف ارائه شده از منظر تئوری اطلاعات ،
همانند تعريف ارائه شده قبلی ، توجه خاصی به کيفيت و
يا ارزش اطلاعات نمی
گردد .
-
تعريف اطلاعات
از منظر علم اطلاعات و فن آوری اطلاعات
:علم اطلاعات و فن آوری اطلاعات با اطلاعات به عنوان داده جمع آوری شده ، ذخيره شده
، بازيابی شده ، پردازش شده و ارائه شده سروکار دارد . در تعريف فوق نيز به مواردی
همچون اعتبار ، کيفيت و ارزش اطلاعات به صورت جانبی ، توجه می گردد.
در تعاريف فوق ، توجه خاصی به
کيفيت و يا ارزش اطلاعات نشده است . در مقابل اطلاعات از واژه ای ديگر و با نام "
Knowledge " استفاده می شود که می توان آن را معادل "
دانش " در نظر گرفت .
" دانش " ،
بر خلاف اطلاعات
، دارای بار معنائی مختص به خود بوده که توسط فرد و يا افرادی
کارشناس و بر اساس بررسی و مطالعه انجام شده بر روی اطلاعات معتبر ، حاصل می شود. اطلاعات
معتبر ، به خودی خود مفيد و قابل استفاده می باشند ولی قادر به پيشگوئی نتايج نمی
باشند. برخی اطلاعات معتبر نظير قيمت يک کالا و يا خدمات و يا برنامه زمانبندی
پروازهای هوائی ، مستقيما" قابل استفاده می باشد، ولی برخی
اطلاعات ديگر نظير داده هواشناسی و يا داده مربوط به آنتی بيويتک ها صرفا" زمانی
مفيد و معتبر می باشند که در ابتدا توسط کارشناسان متخصص ( دارای دانش لازم )
استفاده وپس از بررسی و آناليز داده ها ی اوليه ، نتايج استخراج و در اختيار
عموم علاقه مندان جهت استفاده قرار گيرد.در بطن دانش همواره آناليز و نتيجه گيری
نهفته است در حالی که ، اطلاعات در بهترين وضعيت استنتاج استقرائی را به دنبال
خواهد داشت . بنابراين حداقل از لحاظ فلسفی ، شايسته و منطقی است که ظهور " جوامع
مبتنی بر دانش " را در مقابل " جوامع اطلاعاتی " ، ترويج نمود . در
جوامع مبتنی بر دانش ، آموزش و فراگيری به عنوان فرآيند کسب دانش مطرح بوده
تا در مرحله بعد ، امکان ايجاد دانش فراهم می گردد ( ترکيب و آناليز قياسی ) .
از لحاظ تاريخی ، دستيابی به اطلاعات از طريق رسانه های چاپی ( کتاب ، روزنامه ،
مجله ) حاصل می گرديد در حالی که فراگيری دانش از طريق مدارس و دانشگاهها بدست می
آمد . امروزه ، فن آوری اطلاعات و ارتباطات افقی جديد در رابطه با توليد و عرضه
اطلاعات را ارائه نموده است و می بايست بطور همزمان امکانات موجود را در جهت
فراگيری و ايجاد دانش
، سازماندهی و به خدمت گرفت . ما می بايست در مرحله اول با بهره گيری از امکانات
موجود موفق به فراگيری دانش بوده تا در ادامه امکان توليد ، ميسر گردد. بديهی است با
استفاده مناسب از دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات، می توان به
سرعت اقدام به فراگيری
دانش و در نهايت توليدعلم نمود . شايد از زاويه فوق ،
بتوان
مهمترين رسالت فن آوری اطلاعات و ارتباطات را ايجاد زيرساخت و بستر مناسب برای
فراگيری و توليد علم در نظر گرفت . در جوامعی که توانسته اند زير ساخت مناسبی (
صرفا" زيرساخت ارتباطی مورد نظر نمی باشد ) در رابطه با فن آوری اطلاعات و ارتباطات
ايجاد نمايند ،
شرايط مناسب برای استفاده از "دانش " فراهم و ميزان توليد دانش در اينگونه جوامع
ارتباط مستقيمی با زيرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات آنان دارد.
استفاده مناسب از دانش و بکارگيری آن در تمامی عرصه های زندگی و در نهايت توليد
دانش ، ارتباط مستقيمی با توسعه
دارد .
دانش و توسعه
همانگونه که در بخش قبل اشاره گرديد ، بين استفاده و توليد دانش
با توسعه ارتباطی مستقيم وجود دارد . قطعا" در جوامع توسعه يافته
برآيند استفاده از دانش مثبت بوده و در ادامه با توجه به زيرساخت ها و سياست
های تدوين شده ، امکان توليد دانش فراهم می گردد .
"درآمد سرانه " ، يکی از شاخص های مهم به منظور سنجش ميزان موفقيت برنامه های
توسعه است که همواره در آمار اعلام شده توسط سازمان ها و نهاد های دولتی به آن
استناد تا ميزان موفقيت برنامه های توسعه
، نشان داده شود. به منظور آشنائی با تاثير دانش بر توسعه و در نهايت افزايش درآمد
سرانه شهروندان يک جامعه ، دو کشور غنا و کره جنوبی را بررسی می نمائيم . بر اساس
مستندات بانک جهانی ، چهل سال قبل ، ميزان درآمد سرانه دو کشور کره جنوبی و غنا
معادل يکديگر بوده است . در حالی که امروزه درآمد سرانه کره ای ها ، شش مرتبه بيشتر
شده است . به عبارت ديگر شهروندان کره جنوبی شش برابر نسبت به شهروندان غنائی
ثروتمندتر شده و يا مردم غنا نسبت به مردم کره جنوبی شش برابر فقيرتر شده اند . بر
اساس بررسی انجام شده ، بيش از پنجاه درصد نابرابری فوق ، به استفاده موفقيت آميز
کره ای ها در رابطه با فراگيری و استفاده از دانش برمی گردد. استفاده موثر و موفقيت
آميز از دانش ، عامل اصلی شکوفائی و موفقيت اقتصادی در برخی کشورهای آسيائی بوده که
از آن به عنوان "معجزه اقتصادی " ، نام برده می شود. استفاده از ساير امکانات نظير
جاده ها ، ساختمان ها ، ماشين آلات کمتر از سی درصد سهم داشته است .از ديگر نمونه های موجود در اين رابطه و نقش دانش و توسعه می توان به "انقلاب سبز "
در آسيا اشاره نمود. در اين رابطه با استفاده از روش های پيشرفته اقدام به ارتقاء
سطح دانش و آگاهی افراد گرديد و استفاده کنندگان با به کارگيری اندوخته های خود
توانستند حرکتی عظيم و تحولی گسترده را در جامعه خود باعث گردند
.در گذشته دانش (
برای توسعه ) از طريق کارشناسان و ارتباط مستقيم با فراگيران به آنان منتقل می
گرديد . بديهی است در چنين مواردی ميزان سرمايه گذاری محدود به قيمت و تعداد
کارشناسان مورد نظری بود که می بايست رسالت انتقال دانش به مخاطبان خود را انجام
دهند. هندوستان ، يکی از کشورهای موفق در اين زمينه
بوده که از
رسانه های ارتباط جمعی نظير راديو و تلويزيون برای نشر دانش استفاده
نموده است . راديو ، تلويزيون
و تلفن های ثابت از جمله عناصر موجود در زيرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات،می
باشند( کانال های نشر اطلاعات ) . انقلاب سبز ، اولين تجربه موفقيت آميز در
زمينه استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در آسيا می باشد .
افزايش و ارتقاء سطح دانش و آگاهی شهروندان يک جامعه دارای دستاوردهای بسيار مثبتی
می باشد و شايد برخی از دستاوردهای به دست آمده در مرحله اول محسوس و يا
ملموس نباشند( مثلا" ارتقاء سطح دانش شهروندان يک جامعه در رابطه با يک بيماری خاص
که به دنبال آن کاهش ويا ريشه کنی بيماری را به دنبال خواهد داشت ، ارتقاء سطح
دانش شهروندان يک جامعه در رابطه با حوادث رانندگی که کاهش تصادفات و حوادث رانندگی
را به دنبال خواهد داشت ) . ارتقاء سطح دانش تاثير
مستقيم و مثبتی بر کيفيتت زندگی شهروندان يک جامعه را به دنبال داشته و
شرايط مناسبی را برای توسعه همه جانبه
فراهم می نمايد.
مهمترين رسالت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، ارائه امکانات و زير ساخت لازم برای
توليد و توزيع دانش می باشد . بديهی است از زاويه فوق و با توجه به ارتباط
مستقيم استفاده و توليد دانش در يک جامعه با توسعه
، می توان به اهميت و جايگاه واقعی
فن آوری اطلاعات و ارتباطات در ارتباط با توسعه همه جانبه بيشتر واقف گرديد.
در بخش دوم اين مقاله با تمرکز بر روی فن آوری اطلاعات و ارتباطات و ارائه تعاريف
متفاوت از آن به بررسی زيرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، خواهيم پرداخت .