عنوان
|
نويسنده
|
مشاهده
|
تعداد
آراء |
امتياز
|
فن آوری اطلاعات و ارتباطات چيست ؟ ( بخش دوم ) |
مديريت وب |
118971 |
241 |
3.4 |
با توجه به جایگاه داده در عصر حاضر و لزوم نگاه جامع به این مقوله مهم ، بر آن شدیم تا محوریت فعالیت های خود را بر روی این موضوع متمرکز نمائیم . از این رو گروه فابک با شعار فناوری اطلاعات برای کسب وکار شکل گرفت و خدمات خود را از طریق سایت www.fabak.ir به مخاطبان محترم عرضه می نماید
 |
فن آوری اطلاعات و ارتباطات چيست ؟ ( بخش دوم )
فن آوری اطلاعات و ارتباطات چيست ؟ ( بخش
دوم )
در بخش اول اين مقاله به منظور آشنائی با ابعاد متفاوت فن آوری اطلاعات
و ارتباطات به طرح سوالاتی در
اين رابطه پرداخته گرديد. در ادامه
، ضمن بررسی تفاوت بين " اطلاعات " و "دانش "
، به اين موضوع مهم اشاره گرديد که می توان اطلاعات را به منزله مواد اوليه توليد
دانش در نظر گرفت . بين استفاده درست از اطلاعات و توليد دانش با توسعه ، ارتباط
مستقيم و تنگاتنگی وجود دارد.
در بخش دوم با تمرکز بر روی فن آوری اطلاعات و ارتباطات و ارائه تعاريف متفاوت، به بررسی زيرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، خواهيم پرداخت .
فن آوری
اطلاعات و ارتباطات ( ICT )
تفاوت فن آوری اطلاعات و ارتباطات
( ICT) با فن
آوری اطلاعات ( IT )
، چيست ؟
در فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، دستگاه ها و فن آوری های ارتباطی دارای جايگاهی
خاص بوده و از عناصر اساسی به
منظور استفاده از مزايا و دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات ،
محسوب می گردند. در ادامه با
تعاريف متفاوت
ICT ، بيشتر آشنا می شويم :
-
در اوايل سال 1990 به مجموعه سخت افزار ، نرم افزار ، شبکه و صنايع مرتبط
به آنان ، فن آوری
اطلاعات ( IT ) گفته می شد. در فن آوری اطلاعات و
ارتباطات ( ICT
) ، تاکيد و محوريت بر روی جنبه ارتباطی
می باشد ، بگونه ای که ارتباطات به منزله يک
"بايد" مطرح بوده که فن آوری اطلاعات بدون وجود آن امکان ارائه سرويس ها و خدمات
را دارا نمی باشد .
-
فن آوری اطلاعات و ارتباطات،واژه ای است که به هر نوع دستگاه ارتباطی و يا برنامه
نظير: راديو ، تلويزيون ، تلفن ها ی سلولی ، کامپيوتر ، نرم افزار
، سخت افزارهای شبکه
، سيستم های ماهواره اری و نظاير
آن اطلاق شده که سرويس ها ،خدمات و برنامه های
متعددی به آنان مرتبط می گردد( کنفرانس از راه دور ، آموزش از راه دور) .
-
فن
آوری اطلاعات وارتباطات اغلب در يک مفهوم و جايگاه خاص مورد بررسی
کاربردی دقييق تر قرار می
گيرد نظير : فن آوری اطلاعات وارتباطات در آموزش ، بهداشت ، کتابخانه ها و غيره .
-
فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، به
مجموعه امکانات سخت افزاری ، نرم افزاری ، شبکه ای و ارتباطی به منظور دستيابی مطلوب
به
اطلاعات ، گفته می شود .
-
همگرائی بين کامپيوتر و ارتباطات ، فن
آوری اطلاعات و ارتباطات را شکل می دهد .(
پيوند بين کامپيوتر و بهره برداری از تمامی قابليت های آن خصوصا" پردازش و ذخيره
سازی داده با امکانات متعدد ارتباطی ) .
-
با اين که تکنولوژی های مرتبط با
کامپيوتر به نوعی در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار می گرفت ، ولی پتانسيل های
گسترده آن پس از تحقق دو تحول عمده در سال 1980 بر همگان آشکار گرديد : تحول در
صنعت نيمه هادی ها ( ترانزيستور ، مدارات مجتمع ، ميکرو تراشه ها ) ، کوچک و ارزان
شدن کامپيوترها را به دنبال داشت . متعاقب اين تحول عظيم ، امکان استفاده از
کامپيوتر در ابعاد بسيار گسترده و برای عموم کاربران، فراهم گرديد(
کافی است به اطراف خود نگاهی داشته باشيم!) . دومين تحول عمده ، ارتباط
کامپيوترها با يکديگر و بر پاسازی شبکه های کامپيوتری است . در ادامه با استفاده از
فن آوری های متعدد مخابراتی و ارتباطی ، امکان اتصال و ارتباط بين شبکه های
کامپيوتری ، فراهم گرديد .تحولات
فوق ، زمينه انقلاب عظيم اطلاعاتی در عصر حاضر و ظهور فن آوری های متعدد اطلاعات و
ارتباطات را ايجاد نموده است .
-
مهمترين
ويژگی فن
آوری اطلاعات و ارتباطات
، نحوه ذخيره سازی ، پردازش و دستيابی به اطلاعات است .
-
به مجموعه فن آوری هائی که امکان
ذخيره سازی ، پردازش ، ارائه و انتقال اطلاعات را از طريق محيط های انتقال فراهم می
نمايد ، اطلاق می گردد.
فن آوری
اطلاعات و ارتباطات به جايگاه برجسته اطلاعات ، دستگاههای
ذخيره سازی و پردازش اطلاعات و دستگاههای انتقال و دستيابی به اطلاعات تاکيد دارد . بديهی است
در اين راستا ، علاوه بر پتانسيل های مخابراتی ، رسانه هائی ديگر نظير راديو و
تلويزيون نيز در فهرست وسايل ارتباطی ( کانال نشر و توزيع اطلاعات ) ، قرار خواهند
گرفت . زير ساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات در مرحله اول نيازمند وجود يک زيرساخت
اطلاعاتی است که در آن تمامی دستگاهها و وسايل ارتباطی
نظير تجهيزات مخابراتی ، راديو و
تلويزيون قرار خواهند گرفت . زيرساخت اطلاعاتی به منزله فونداسيون زيرساخت فن آوری
اطلاعات و ارتباطات ،
مطرح بوده که امکان ارائه سرويس ها و خدمات اطلاعاتی
را با کيفت مطلوب ، فراهم می نمايد. بر همين اساس می توان فن آوری اطلاعات و ارتباطات را مشتمل بر سه
بخش اساسی زير در نظر گرفت :
زيرساخت اطلاعات
فن آوری های اطلاعات
کاربردهای اطلاعات |
Information
Infrastructure :
II
Information Technologies
: IT
Information Applications
:IA
|

زير ساخت اطلاعات
( II )
در زيرساخت اطلاعات
، هدف ايجاد و گسترش امکانات زير می باشد :
- شبکه ها و سرويس های مخابراتی
- تکنولوژی های انتقال
- سوئيچينگ و روتينگ
- دستيابی و عرضه
- ارتباطات چند رسانه ای
( صوت ، تصوير )
شامل :
- شبکه های موبايل
، بدون کابل
- شبکه های فيبر نوری
- سيستم های ماهواره ای
- سيستم های سخن پراکنی
- ترکيب ( تلفيق) مخابرات با سيستم های چند رسانه ای
- ارتباطات محلی با سرعت بالا
- ارتباطات شهری ، منطقه ای و ملی
با سرعت بالا
فن آوری
اطلاعات ( IT )
در فن آوری اطلاعات
، موارد زير مورد توجه قرار می
گيرد :
-
ذخيره سازی اطلاعات
-
پردازش و ارائه
اطلاعات
-
سيستم ها ی عامل
-
زبان ها ی برنامه نويسی
-
مهندسی پروتکل ها
-
نرم افزارهای کاربردی
شامل :
- پروتکل های شبکه
- شبکه های ذخيره سازی داده
- فن آوری های رمزنگاری و امنيتی
- سخت افزار( کامپيوترهای شخصی ، سرويس دهندگان و ... )
- طراحی بانک های اطلاعاتی
- زبان های ارائه محتوا
در وب نظير HTML,XML
- تشخيص و پيشگيری از حملات
کاربردهای
اطلاعات ( IA )
در کاربردهای اطلاعات
، موارد زير مورد توجه قرار می گيرد :
-
ارائه خدمات
-
اشتراک دانش
-
مديريت عمومی
-
سرويس های اجتماعی
-
راه حل های تجاری
-
توليد و نشر محتوا
شامل :
- آموزش
- فرصت های اقتصادی و توليد درآمد
- توسعه روستائی
- بهبود سلامت شهروندان نظير استفاده از درمان راه دور
- امنيت و مونيتورينگ مسائل زيست محيطی
- مديريت اقتصادی و دولتی
- کتابخانه های الکترونيکی
- تجارت الکترونيکی
- بانکداری الکترونيکی
- آموزش الکترونيکی
- و ...
همانگونه که ملاحظه می شود برای هر يک
از بخش های سه گانه در فن آوری اطلاعات و ارتباطات ،
محدوده خاصی در نظر گرفته شده است ولی در عمل تعيين دقيق اين محدوده ، امری
دشوار و گاها" غيرممکن است. مثلا" برنامه های نرم افزاری در
بخش فن آوری اطلاعات
قرار گرفته ولی امکان پياده سازی آنان در زير
مجموعه کاربردهای اطلاعات ( IA ) نيز وجود
خواهد داشت .همچنين
ارتباطات چندرسانه ای در زير مجموعه زيرساخت اطلاعات ( II
) قرار گرفته شده اند ولی
امکان پياده سازی برخی از ويژگی های مالتی مديا در زيرمجموعه فن
آوری اطلاعات ( IT )
، نيز وجود دارد.
علیرغم عدم وجود محدوده
ای مشخص و شفاف برای هر يک از
عناصر موجود در بخش های سه گانه زيرساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، می توان با
لحاظ نمودن وزن
بکارگيری امکانات سخت افزاری و نرم افزاری
در هر يک از بخش ها ، به يک مرزبندی خاص دست يافت :
-
عناصر زيرساخت اطلاعات ( II )
، نيازمند استفاده از تجهيزات و امکانات فيزيکی
گسترده ای نظير سيستم های سوئيچينگ ، روتينگ ، شبکه ای
گسترده از خطوط تلفن ثابت ، سيار و شبکه های رادئوئی
، می باشند . در اين
رابطه و به منظورانجام عمليات و مديريت زيرساخت فيزيکی متشکل از عناصر و تجهيزات
سخت افزاری ،می بايست از سخت افزار
و نرم افزارهای
متعددی استفاده شود. با طراحی و پياده سازی زيرساخت اطلاعات
( بستر ارتباطی ) ، امکان
ارتباط دستگاههای مختلفی نظير تلفن
های ثابت ، تلفن های سلولی ، دستگاههای بدون کابل ، کامپيوترهای شخصی و سرويس دهندگان به شبکه
فراهم و آنان قادر
به استفاده از سرويس ها و خدمات مختلفی می باشند.ارتباط
با زيرساخت اطلاعاتی ( ارتباطی ) ممکن است مستقيما"
(از طريق شبکه ايجاد شده)
و يا با استفاده از
تجهيزات خاصی نظير مودم،
کارت های ISDN ، خطوط DSL و
يا دستگاههای بدون کابل ، ايجاد گردد. معمولا" برای سنجش ميزان شکاف ديجيتالی بين جوامع فقير و ثروتمند ، به
تنوع ، تعداد و کيفيت وسايل ارتباطی به زيرساخت ، استناد می گردد .
بديهی است با فرض ايجاد زير ساخت اطلاعات ، بدون وجود دستگاههای ارتباطی ( از بعد
کمی و کيفی) ، امکان استفاده
مطلوب و بهينه از زير ساخت و درنهايت بهره مندی از دستاوردها و
پتانسيل های ارائه شده در بخش های فن آوری اطلاعات و کاربردهای اطلاعات ،
وجود نخواهد داشت . دستگاههای ارتباطی ( نظير تلفن های ثابت ، سلولی ) به
عنوان شرط لازم برای ورود به بزرگراه های اطلاعاتی مطرح
می باشند. بديهی است تنوع
،
کيفيت و مقرون به صرفه بودن دستگاههای
ارتباطی ، گزينه های متعددی را به منظور استفاده از منابع اطلاعاتی در اختيار
متقاضيان ، قرار می دهد .امکان
دستيابی آحاد جامعه به منابع اطلاعاتی ، يکی از عناصر اصلی سيا ست گذاری در
زمان تعريف استراتژی توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در هر جامعه می باشد .
-
در زير مجموعه فن آوری اطلاعات ( IT ) ، از سخت افزارهای
متعددی نظير سرويس دهندگان ، ايستگاه های کاری و برخی کامپيوترهای بزرگ به همراه
دستگاه های ذخيره سازی
مختلفی ، استفاده می گردد(
نظير استفاده از کامپيوترهای داخلی که مسئول سرويس دهی به ساير عناصر موجود در بخش
فن آوری اطلاعات
بوده و يا سرويس دهندگان خارجی که مسئوليت ارائه سرويس های داده نظير اينترنت را بر
عهده دارند) . عليرغم استفاده گسترده از عناصر سخت افزاری در زير مجموعه فن آوری
اطلاعات ، نرم افزار حضوری چشمگيرتر داشته و اکثر عمليات نسبت داده شده به اين بخش
مستلزم استفاده از نرم افزار می باشد.
-
هدف عمده در بخش کاربردهای اطلاعات ،
ارائه سرويس ها و خدمات گسترده به منظور افزايش کارائی و بهره وری در ابعاد متفاوت
اجتماعی در يک جامعه اطلاعاتی است . در اين رابطه با توجه به نقش محوری و حمايت
بخش زيرساخت اطلاعات و دستاوردهای
بخش فن آوری اطلاعات ، امکان ارائه سرويس ها و خدمات
متنوع ، گسترده و پويائی در بخش کاربردهای اطلاعات ، فراهم می گردد . در بخش
کاربردهای اطلاعات ، عليرغم استفاده از سخت افزار ، محور عمليات و هسته اساسی
را طراحی و پياده سازی نرم افزار تشکيل می دهد .
همانگونه که ملاحظه می شود ، در
زيرساخت اطلاعات عليرغم استفاده از نرم افزار ، سخت افزار حضوری برجسته دار داشته و
اين وضعيت در بخش های فن آوری اطلاعات و کاربردهای اطلاعات ، برعکس می
باشد . پس از ايجاد هر يک از بخش های سه گانه فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، زير
ساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات ايجاد و امکان ارتباط آن با ساير بخش ها به منظور
نيل به توسعه همه جانبه وجود خواهد داشت . در اين راستا لازم است که تلاش
لازم در خصوص ايجاد سه بخش اشاره شده به صورت مستمر
، سيستماتيک و هدفمند ، دنبال
شود . بديهی است تعلل در هر يک از بخش های فوق ، امکان استفاده از مزايا و
دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات
را عملا" با مشکل مواجه می نمايد. در برخی از
کشورها با توجه به جايگاه گسترده تجهيزات سخت افزاری و ارتباطی در ايجاد زير ساخت
اطلاعات ، تمامی تلاش
انجام شده در جهت توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، محدود به اين بخش بوده و به ساير بخش ها ( فن آوری
اطلاعات و کاربردهای اطلاعات ) کمتر توجه می گردد . فراموش نکنيم که زيرساخت
اطلاعات ، صرفا" بستر ارتباطی و گزينه های متعددی
را به منظور استفاده از
دستاوردها و مزايای فن آوری اطلاعات و ارتباطات در اختيار شهروندان يک جامعه
قرارداده و می بايست تلاش مضاعفی در
جهت توسعه ساير بخش ها و
يا
ايجاد زيرساخت های جانبی ديگر
نيز صورت پذيرد .مثلا" بدون وجود يک زير ساخت قانونی ،
امکان استفاده از مزايای فن آوری اطلاعات و ارتباطات در مواردی
همچون تجارت
الکترونيکی ، وجود نخواهد داشت .

استراتژی
های فن آوری اطلاعات و ارتباطات برای توسعه
به موازات استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در تمامی ابعاد حيات
بشری ، جهان به سرعت در حال تبديل به يک جامعه اطلاعاتی است . امروزه امکان دستيابی
به اينترنت و استفاده از منابع اطلاعاتی در تمامی جوامع بشری روندی تصاعدی را طی می
نمايد و جوامع مختلف هر يک با توجه به زيرساخت های متعدد ايجاد شده از مزايای فن
آوری اطلاعات و ارتباطات ، استفاده می نمايند. ايجاد زيرساخت های ارتباطی ،
قانونی و تربيت نيروی کار آشنا با فن آوری اطلاعات و ارتباطات ، نمونه هائی از تلاش
انجام شده در اين
خصوص است . رشد شکاف
ديجيتالی بين کشورهای توسعه يافته و در حال توسعه ، جوامع شهری و روستائی ،
شهروندان ماهر و آموزش ديده و فاقد مهارت ، جای هيچگونه شک و ترديدی در رابطه با
تدوين استراتژی ها و تبعيت از سياست ها و رويکردهای مناسب برای نيل به يک
جامعه مدرن اطلاعاتی را باقی نگذاشته است . تمامی کارشناسان و سياستگذاران کشورهای
متفاوت به اين موضوع اذعان نموده اند که فن آوری اطلاعات و ارتباطات دارای پتانسيل
لازم برای توسعه در تمامی ابعاد اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و سياسی است . در اين
راستا اکثر کشورها ، استراتژی های خاصی را به منظور توسعه فن آوری اطلاعات و
ارتباطات ، تدوين نموده اند .
عناصر کليدی به منظور تدوين
استراتژی توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات
:
-
ايجاد يک مدل ( چارچوب ) برای
استراتژی ملی توسعه فن آوری اطلاعات و ارتباطات
-
ايجاد آگاهی لازم در سطوح متفاوت
جامعه در خصوص پتانسيل ها و مزايای متعدد فن آوری اطلاعات و ارتباطات
-
ايجاد و توسعه زير ساخت
مخابراتی ( بدون وجود يک زيرساخت ارتباطی مناسب ، امکان استفاده اندکی از
دستاوردهای فن آوری اطلاعات و ارتباطات وجود خواهد داشت )
-
امکان دستيابی عموم شهروندان جامعه به
زيرساخت ارتباطی و استفاده از مزايای فن آوری اطلاعات و ارتباطات
-
توسعه منابع انسانی ( بدون وجود افراد
آموزش ديده و ماهر ، امکان استفاده از فرصت ها و مزايای ارائه شده توسط فن
آوری اطلاعات وارتباطات ، وجود نخواهد داشت )
-
ايجاد و توسعه زيرساخت قانونی ( بدون
وجود مجموعه قوانين مشخص ، امکان استفاده از فرصت ها و مزايای ارائه شده توسط فن
آوری اطلاعات و ارتباطات نظير تجارت الکترونيکی ، وجود نخواهد داشت )
-
ايجاد و توسعه محيط مناسبب برای
فعاليت های تجاری و اقتصادی ( سرمايه گذاری تجاری ، ايجاد استانداردهای فنی ،
پرداخت الکترونيکی )
-
ايجاد و توسعه محتوا متناسب با زبان
ملی هر کشور
-
ايجاد ، توسعه و حمايت از صنايع مرتبط
با فن آوری اطلاعات و ارتباطات ( امکانات سخت افزاری ، نرم افزاری ، شبکه ،
مخابراتی )
-
مونيتورينگ و سنجش مستمر ميزان
استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات
به منظور ارزيابی موفقيت استراتژی ها و سياست های تعيين شده